Πρόταση Επαγγελματικού Αποκλεισμού των Πολιτικών Μηχ. Τ.Ε.

Είναι γεγονός, ότι η εμπειρία μας στο πεδίο της ακαδημαϊκής κοινότητας και των μηχανικών δεν μας επιτρέπει την έκπληξη από πορίσματα επιτροπών. Ωστόσο, τα όσα διέρρευσαν για την φερόμενη ως πρόταση της επιτροπής (https://www.esos.gr/arthra/60039/i-eisigisi-tis-epitropis-gavrogloy-gia-...) για τα επαγγελματικά δικαιώματα των Πολιτικών Μηχανικών «Δομικών Έργων» και «Έργων Υποδομής» ξεπερνάνε τον συνήθη παραλογισμό που συναντάμε στον επαγγελματικό χώρο και παραπέμπουν σε γκροτέσκο θεατρικό σενάριο.

Σταχυολογούμε τα εξής οξύμωρα, ανησυχαστικά και επικίνδυνα για την επιδιωκόμενη ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της χώρας:

Α. Η πρόταση της αρμόδιας επιτροπής του υπουργείου συντάχθηκε για να επιλυθεί το θέμα του επί δεκαετίες άτυπου αποκλεισμού από το επαγγελματικό πεδίο των δεκάδων χιλιάδων πτυχιούχων πολιτικών μηχανικών των τμημάτων ΤΕΙ (ελλείψει νομοθετημένων επαγγελματικών δικαιωμάτων).

Η λύση που επιλέγεται είναι πραγματικά πρωτότυπη για τους μηχανικούς των «Δομικών Έργων»: Αντί μιας πρότασης που θα αίρει τον αποκλεισμό και θα θέτει τους όρους του επαγγέλματος κατ` αντιστοιχία με τις σπουδές, κατατίθεται μια πρόταση που αγνοεί προκλητικά τις σπουδές για να εξασφαλισθεί (και νομοθετημένος πλέον) ο αποκλεισμός τους. Ορίζει δηλαδή, ότι το πεδίο του επαγγέλματος – για μηχανικούς που επί 4 έτη είχαν σπουδές στοχευμένες πάνω στο κτίριο – δεν μπορεί να είναι παρά μόνο τα συνήθη «τοιχωματικά» κτίρια σκυροδέματος μέχρι 2 ορόφους (ισόγειο – 1ος) ενώ όλα τα άλλα κτίρια βρίσκονται εκτός του πεδίου τους (ό,τι είναι δηλ. πάνω από 1ο ορ. και ό,τι είναι μη «τοιχωματικό»). Για να διασφαλισθεί η καθολικότητα του αποκλεισμού και να μην υπάρχουν παρανοήσεις….., ορίζεται ότι το «μέχρι ισόγειο – 1ος» θα ισχύει για όλες τις μελέτες που συνθέτουν το κτίριο (στατική, αρχιτεκτονική, ενεργειακής απόδοσης, πυροπροστασίας, ύδρευσης-αποχέτευσης κ.λπ.). Επειδή όμως τα τοπογραφικά αποτελούν αξιοπρεπές κομμάτι της επαγγελματικής «πίτας» και σε αυτά δεν έχει έννοια το «μέχρι ισόγειο – 1ος», εκεί επιβάλλεται η σύμπραξη με συνεργάτη («τοποτηρητή» της επιστημονικής τάξης) διπλωματούχο μηχανικό.

Β. Η πρόταση και η αιτιολογική της έκθεση παραπέμπουν επακριβώς σε δικαιώματα που περιγράφονταν προ 46 ετών στο Β.Δ.769/72 για άσχετους με τα ΤΕΙ αποφοίτους επαγγελματικών σχολών (Σ.ΥΠ.) και αποδίδονταν (τότε) μέχρι και σε εμπειροτέχνες χωρίς σπουδές!! Τα περί δύο (2) ορόφων που περιγράφει αποτελούν το (θλιβερό) copy-paste του Β.Δ./72, το οποίο άλλωστε, στο κείμενο που διέρρευσε, παρατίθεται αυτούσιο ως βάση αναφοράς (!), μαζί με διάφορες εγκυκλίους και πράξη Υπουργικού Συμβουλίου από τα βάθη της μεταπολεμικής ιστορίας (1962)!!

Το πρώτο παράδοξο εν προκειμένω είναι, ότι το Β.Δ./72 ήταν ανέκαθεν (και είναι)νομικώς άσχετο με τους αποφοίτους ΤΕΙ, αφού τότε δεν υπήρχαν ούτε τα ΤΕΙ (ίδρυση το 1983) ούτε οι απόφοιτοί τους.

Αφορά δε, την τεχνική πραγματικότητα, τους επαγγελματίες και τους εμπειροτέχνες (χωρίς σπουδές) της μετεμφυλιακής Ελλάδας και όχι βέβαια τον 21ο αι. Το δεύτερο παράδοξο είναι, ότι το κείμενο που διέρρευσε, παραφράζει το κείμενο του Οδηγού Επαγγέλματος (2013) που έχει συνταχθεί από εμάς (παρ. 4.1, σελ. 20, http://civil.puas.gr/?page_id=3938 ) και αναφέρει ανακριβώς, ότι για τους σημερινούς πτυχιούχους «..εφαρμόζονται διασταλτικά τα όσα αναφέρονται στο Β.Δ./72 ….». Όμως, η αλήθεια είναι, ότι δεν έχει διατυπωθεί ποτέ καμία ερμηνεία από τη Διοίκηση ή από τα δικαστήρια («διασταλτική» ή άλλη), η οποία να συνδέει το (άσχετο και μη ισχύον) Β.Δ. της δικτατορίας με τους πτυχιούχους ΤΕΙ.

Συνεπώς, ποιος ο λόγος, που ένα άσχετο και ανυπόστατο Β.Δ. του `72, παρουσιάζεται ως έγκυρη βάση συζήτησης, αναλύεται εμβριθώς, παρατίθεται αυτούσιο και συνδέεται με πρόταση για δικαιώματα σε μηχανικούς της επόμενης χιλιετίας; (σ.σ.: οι απαντήσεις είναι προφανείς και η ερώτηση ρητορική)

Γ. Εάν μια ευρωπαϊκή χώρα, μετά από τέσσερα (4) χρόνια σπουδές για Μηχανικούς εξειδικευμένους στο κτίριο («Δομικών Έργων»), νομοθετεί ότι αυτοί οι Μηχανικοί δεν μπορούν να μελετήσουν την πλειονότητα των πλέον τετριμμένων κτιριακών κατασκευών, τότε προφανώς αυτή η χώρα αποδέχεται τα εξής:

1. Ότι επί δεκαετίες εξαπατούσε την Ε.Ε., αφού υπέγραφε τη Συνθήκη της Μπολόνια, έδινε ECTS στις σπουδές (240), τις αντιστοίχιζε με σπουδές ΑΕΙ του ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου, η Ευρώπη θεωρούσε αυτές τις σπουδές αντίστοιχες με των υπόλοιπων χωρών της «Μπολόνια», η Ε.Ε. χρηματοδοτούσε τα ιδρύματά μας ως δομές ΑΕΙ, οι πτυχιούχοι μας ασκούσαν επάγγελμα ή έκαναν μεταπτυχιακά στο εξωτερικό με βάση αυτές τις παραδοχές αλλά – στην πραγματικότητα – οι σπουδές μας ήταν τόσο χαμηλού επιπέδου, ώστε ο απόφοιτος να μην μπορεί να μελετήσει παρά μόνο μάντρες, στάβλους, αποθήκες και μερικά χαμηλά κτίρια μέχρι ισόγειο – 1ος όροφος (γιατί, αν οι όροφοι είναι 3 – 4, το κτίριο είναι κάπως ψηλότερο και ίσως του πέσει στον πρώτο σεισμό, αφού δεν έχει μάθει να το υπολογίζει καλά…..). Πρόκειται δηλαδή, για σαφέστατη παραδοχή, ότι ως κράτος παριστάναμε πως είχαμε δομές 4ετούς τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ενώ στην πραγματικότητα, η προτεινόμενη ρύθμιση για τα επαγγελματικά δικαιώματα μας διαβεβαιώνει ότι τελικά είχαμε δομές αντίστοιχες με ΙΕΚ 2ετούς φοίτησης.

2. Ότι το κράτος διασπάθιζε το δημόσιο χρήμα, συντηρώντας ψευδεπίγραφες 4ετείς ακαδημαϊκές δομές, ανίκανες να προσφέρουν επαγγελματικά στοιχειώδεις γνώσεις. Ότι σε αυτήν την προφανή διασπάθιση του δημόσιου χρήματος συμμετείχαν το πολιτικό προσωπικό, όλοι εμείς ως καθηγητές και – βεβαίως – οι διοικήσεις των ΤΕΙ.

3. Ότι εξαπατούσε τους αποφοίτους, αφού, μετά από τέσσερα (4) έτη σπουδών, τους δίνει πλαίσιο επαγγέλματος που το είχε (χωρίς σπουδές) και ο προ μισού αιώνα εμπειροτέχνης του σκυροδέματος, του τούβλου και της πέτρας.

Δ. Άραγε, με ποιο επιστημονικό κριτήριο ορίζεις, ότι κάποιος (με οποιεσδήποτε σπουδές) είναι κατάλληλος για κτιριακές μελέτες μέχρι 1ο όροφο και ακατάλληλος για μελέτες κτιρίων με περισσότερους από 2 ορόφους; Η μεθοδολογία στατικής μελέτης, οι γνώσεις και το λογισμικό που χρησιμοποιούνται είναι ως γνωστόν τα ίδια, ανεξάρτητα από τους ορόφους. Όποιος είναι επιστημονικά επαρκής για ισόγειο – 1ο ορ., τότε είναι και για τους ελέγχους που απαιτούνται για 2ο, 3ο, 4ο κ.ο.κ. Εάν είναι ανεπαρκής για 2ο, 3ο κ.λπ., τότε είναι εξίσου ανεπαρκής και για ισόγειο – 1ο.

Εάν το δημοσιευθέν κείμενο θέλει να έχει μια στοιχειώδη επιστημονική συνέπεια σε συνδυασμό με τον κεντρικό στόχο του αποκλεισμού των πτυχιούχων από το επάγγελμα, τότε θα πρέπει να ορίσει ότι όλοι είναι απολύτως ανίκανοι για οποιοδήποτε κτιριακό έργο. Ο διαχωρισμός «πάνω και κάτω από 2 ορόφους» είναι απλώς για λαϊκή κατανάλωση, αγγίζει τα όρια του κωμικού και δεν αρμόζει σε επιστημονικό κείμενο. Επιπλέον, δεν συνιστούν επιστημονικό λόγο ούτε νομοτεχνική γραφή (και αποτελούν λαϊκισμό χαμηλού επιπέδου) οι δημοσιογραφικού τύπου κινδυνολογίες όπως το «ας μην λησμονούμε ότι είμαστε στην πιο σεισμογενή περιοχή της Ευρώπης (χωρίς να μας λείπουν και οι άλλες φυσικές καταστροφές όπως πλημμύρες, πυρκαγιές, κλπ)» (!)

Σημειώνεται δε, ότι, επειδή οι απόφοιτοί μας διδάσκονται όλα τα απαραίτητα μαθήματα για τη στατική μελέτη και τον αντισεισμικό σχεδιασμό των κτιρίων από διδάσκοντες υψηλών νομοθετημένων ακαδημαϊκών προσόντων, δεν δύναται να τεκμηριωθεί ο επιδιωκόμενος πλήρης αποκλεισμός τους από όλες τις στατικές μελέτες. Για αυτό προφανώς, επιλέχθηκε η συντεχνιακής έμπνευσης «λύση» του αποκλεισμού τους με βάση το πλήθος των ορόφων.

Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για όλες τις άλλες μελέτες που συμπαρασύρονται από την περί ορόφων λαϊκότροπη κινδυνολογία της στατικής μελέτης. Γνωρίζει άραγε να κάνει ο πτυχιούχος την κάτοψη του 1ου ορ. αλλά δεν μπορεί του 3ου; Είναι επαρκής για μελέτες ενεργειακής απόδοσης στο ισόγειο αλλά όχι στον 4ο;

Ή μήπως, στην ειδικότητα των «Έργων Υποδομής», είναι επαρκής για τα εντός σχεδίου τοπογραφικά μέχρι 5 στρ. αλλά δεν είναι για τα 6 στρ.; Αφού δεν είναι επαρκής για τα 6 στρ. εντός σχεδίου, τότε γιατί ορίζεται ως επαρκής για τα 50 στρ. εκτός σχεδίου; (σ.σ.: τα οποία μάλιστα δεν έχουν συνήθως υλοποιημένα όρια επί του εδάφους και είναι εν γένει πιο απαιτητικά από τα εντός σχεδίου).

Υπάρχουν αμέτρητα τέτοια ερωτήματα, που καταδεικνύουν το εύρος του παραλογισμού.

Ε. Ο Υπουργός, με δηλώσεις του πριν από μερικούς μήνες, έχει συνδέσει πλήρως τα δικαιώματα των 4ετούς φοίτησης αποφοίτων ΠΑ.Δ.Α. με αυτά των 4ετούς φοίτησης αποφοίτων ΤΕΙ (και ορθώς έχει πράξει, γιατί αυτή είναι η μόνη «καθαρή» λύση). Τι θα σημαίνει άραγε για το ΠΑ.Δ.Α. οι Πολιτικοί Μηχανικοί απόφοιτοί του να τεθούν εκτός επαγγέλματος για την πλειοψηφία των συνηθέστερων κτιρίων και των περισσοτέρων έργων υποδομής σε όλη την επικράτεια; Προφανώς, δραματική υποβάθμιση του ακαδημαϊκού προφίλ του ΠΑ.Δ.Α. και απαξίωση του οικείου Τμήματος.

ΣΤ. Η πρόταση δεν δίνει δυνατότητα εξέλιξης του αρχικού πλαισίου δικαιωμάτων των πτυχιούχων και το κρατάει για πάντα «παγωμένο» στον χρόνο, συντηρώντας το φυλετικό επαγγελματικό απαρτχάιντ των προηγουμένων δεκαετιών. Ό,τι μεταπτυχιακά, διδακτορικά, εμπειρία, επιμόρφωση και εάν έχεις, παραμένεις εσαεί ικανός μόνο για ισόγειο – 1ο ή μόνο για «μελέτες μικρών τεχνικών έργων – Α` κατηγορίας» (για τους «Έργων Υποδομής»). Έννοιες που διατρέχουν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό των 3 τελευταίων δεκαετιών και σχετίζονται με τη συνέχιση της εκπαίδευσης ή της κατάρτισης, την εξέλιξη του επαγγελματικού πεδίου, ανάλογα με την εμπειρία και την εκπαίδευση, είναι απούσες από την πρόταση.

Ζ. Η προτεινόμενη ρύθμιση είναι νομικώς έωλη και θα καταπέσει στην πρώτη σχετική προσφυγή για τους εξής δύο – μεταξύ άλλων* – λόγους: (* άλλοι λόγοι είναι το «κλείσιμο» του επαγγέλματος, η μη αναλογικότητα της ρύθμισης κ.ά.)

1ον, διότι δεν αντιστοιχίζει τη ρύθμιση (ως όφειλε) με το γνωστικό περιεχόμενο των σπουδών (ούτε για τους «Δομικών Έργων» ούτε για τους «Έργων Υποδομής»). Επισημαίνεται, ότι ως Τμήμα είχαμε αποστείλει (μέσω Πρύτανη) την αναλυτική Αιτιολογική Έκθεση αντιστοίχισης σπουδών – δικαιωμάτων που το ίδιο το Υπουργείο μας είχε ζητήσει (http://civil.puas.gr/?page_id=3938). Υπήρχε δηλαδή έτοιμο το υλικό αυτής της αντιστοίχισης και – φυσικά – αγνοήθηκε.

2ον, διότι, αν γίνει αντιστοίχιση με τις σπουδές, ο μερικός αποκλεισμός τους με κριτήριο τους ορόφους, είναι τόσο χονδροειδής, που ακόμα και μη ειδικοί, όπως οι δικαστές, αντιλαμβάνονται εύκολα τα όσα επισημαίνονται στο παρόν κείμενο.

Πράγματι, με βάση τη ρητή νομολογία του ΣτΕ (678/2005 κ.ά.), το κείμενο όφειλε να ορίσει πλαίσιο επαγγέλματος κατ` αντιστοιχία με τις σπουδές. Πρέπει δηλαδή σύμφωνα με το ΣτΕ, «να προκύπτει, από τα στοιχεία που συνοδεύουν την κανονιστική ρύθμιση, ότι τα κριτήρια, με βάση τα οποία γίνεται ο καθορισμός αυτός, είναι αμιγώς γνωστικά, τελούν δηλαδή σε αντιστοιχία με τις θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις που οι εν λόγω απόφοιτοι έχουν πράγματι αποκομίσει από τις σπουδές τους» (σ.σ.: τα εντός εισαγωγικών είναι από το επίμαχο κείμενο της πρότασης). Παραδόξως, το ως άνω ξεκάθαρο και προφανές, το οποίο, τόσο το ΣτΕ όσο και η ίδια η πρόταση αναδεικνύουν ως κομβικό στοιχείο για τη νομιμότητα της «κανονιστικής ρύθμισης», είναι το μόνο που απουσιάζει από το κείμενο που συνοδεύει τη ρύθμιση (δεν υπάρχει ούτε μία αναφορά τεκμηρίωσης για θέματα σπουδών). Το ίδιο δηλαδή το κείμενο της πρότασης επισημαίνει τα στοιχεία που την από-νομιμοποιούν. Δεν θα θέλαμε να πιστέψουμε ότι αυτό έχει γίνει σκόπιμα, ώστε να καταπέσει η ρύθμιση κατά τον έλεγχο από το ΣτΕ.

Αντίθετα, περισσεύουν οι (εκτός θέματος) αναφορές σε νεοφιλελεύθερες κοινωνικές ανησυχίες για την «αγορά» που το «σχέδιο λαμβάνει επίσης υπόψη» και για το “one man office” που «δεν δεσπόζει πλέον στην αγορά»…… Όμως, όταν απευθύνεσαι σε επαγγελματίες μηχανικούς της πιάτσας και τους μιλάς για «αγορά» και για το «γραφείο του ενός ανθρώπου», θα πρέπει να έχεις επίγνωση ότι εκείνοι βιώνουν καθημερινά (επί δεκαετίες) την απορύθμιση της αγοράς και την κατάλυση του δικαίου από τον «άνθρωπο – πανεπιστήμονα», ο οποίος, εκτός από Πολιτικός Μηχανικός, έχει, επί 80 χρόνια, σχεδόν όλα τα δικαιώματα του Τοπογράφου και του Αρχιτέκτονα. Χρήσιμο επίσης είναι να θυμάσαι, ότι, με βάση τις σπουδές των τελευταίων 45-50 ετών, αυτός ο Πολιτικός Μηχανικός (που κατά το νόμο ήταν και «Αρχιτέκτονας»!) είχε μέχρι σήμερα ένα επίπεδο γνώσης περί αρχιτεκτονικής που έτεινε στο μηδέν (0) ενώ μπορεί – και με το νέο Π.Δ. 99/5-11-18 – να υπογράφει σχεδόν τα πάντα στα αρχιτεκτονικά.

Αντιστρόφως δε, καλό είναι να ξέρεις ότι ο Αρχιτέκτονας Μηχανικός, ο οποίος, βάσει σπουδών, δεν έχει διδαχθεί ποτέ αντισεισμικό σχεδιασμό και οι περί στατικής γνώσεις του είναι στοιχειώδεις, έχει δικαίωμα με το ίδιο Π.Δ. 99/18 να υπογράφει τις στατικές μελέτες για όλους τους ορόφους και τις κατασκευές από τις οποίες εκτοπίζεται ο δομοστατικός πολιτικός μηχανικός μας, που σπούδαζε για 4 χρόνια τα «Δομικά Έργα»!!

Χρήσιμο τέλος θα ήταν να γνωρίζουμε («ας μην λησμονούμε»….) όλοι όσοι είμαστε ευαίσθητοι για την ασφάλεια των κτιρίων «στην πιο σεισμογενή χώρα της Ευρώπης….», ότι ο Αγρονόμος – Τοπογράφος Μηχανικός, με βάση το «χθεσινό» Π.Δ. 99/5-11-18 (αρθ. 7), έχει περίπου το ίδιο δικαίωμα υπογραφής αρχιτεκτονικών και στατικών μελετών (2ώροφα) με τον «Δομικών Έργων», ενώ δεν έχει διδαχθεί απολύτως τίποτα σχετικό (!) και πολλαπλάσιο δικαίωμα υπογραφής από τον «Έργων Υποδομής», ο οποίος, τίθεται τελείως εκτός κτιριακών έργων, ενώ, τουλάχιστον, έχει αναλυτικότατες γνώσεις στατικής και σκυροδέματος!!

Εφόσον όλα αυτά ληφθούν υπόψη, τότε – και μόνον τότε – θα μπορέσει να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος, το πλήθος και το είδος της αγανάκτησης που θα αντιμετωπίσει, από το ευρύ ακροατήριο που επέλεξε, όχι απλά να αδικήσει, αλλά να απαξιώσει τελείως.

Γιώργος Κ. Βαρελίδης
Πρόεδρος Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑ.Δ.Α.)

ΠΗΓΗ e-sos.gr